Graanvrij – een goede zaak of gewoon een marketinghype?
Ondanks het toenemende aantal merken hondenvoer dat beweert graanvrij te zijn, is er zeer weinig bewijs voor de noodzaak van een graanvrij dieet voor honden.
Granen zijn niet meer allergeen dan andere ingrediënten. Het zijn vooral eiwitten die verantwoordelijk zijn voor allergieën, waarbij rundvlees de grootste boosdoener is - granen staan een stuk lager op de lijst van allergenen.
Granen leveren waardevolle voedingsstoffen en zijn een uitstekende bron van energieleverende koolhydraten. Wanneer koolhydraten energie leveren, hoeft het lichaam geen eiwitten te gebruiken voor energie - zodat eiwitten vrij zijn om aminozuren te leveren. Granen zorgen ook voor aminozuren, voedingsvezels en vitaminen.
In tegenstelling tot wolven zijn honden omnivoren. Er zijn drie genveranderingen die de vertering en het gebruik van zetmeel door honden vergemakkelijken – wat van honden omnivoren maakt.
Granen zijn niet meer allergeen dan andere ingrediënten
Granen bevatten eiwitten en kunnen dus allergieën veroorzaken, maar ze behoren eigenlijk tot de minder allergene eiwitten.
|
Veelvoorkomende voedselallergieën bij honden en katten Verlinden A, Hesta M, Millet S et al Critical reviews in food science and nutrition 2006 |
|
| Honden (N=198) | Katten (N=89) |
| Rundvlees 36% | Rundvlees 20% |
| Zuivel 28% | Zuivel 14.6% |
| Tarwe 15% | Vis 13% |
| Ei 10% | Lam 6,7% |
| Kip 9,6% | Gevogelte 4,5% |
| Lam en schapenvlees 6,6% | Gertst/ tarwe 4,5% |
Coeliakie, een negatieve reactie op het voedingseiwit gluten, is een groot probleem geworden voor de menselijke gezondheid, waardoor een grote en groeiende markt voor glutenvrije producten is ontstaan. Glutengevoelige enteropathie komt echter vrijwel niet voor bij honden.
Granen leveren waardevolle voedingsstoffen
Granen worden soms gezien als goedkope vulmiddelen met een beperkte voedingswaarde, maar dat is ver naast de waarheid. Granen zijn een uitstekende bron van koolhydraten, maar leveren ook eiwitten, aminozuren, voedingsvezels en vitaminen.
Koolhydraten zijn een bron van energie. Als energie wordt geleverd door koolhydraten, gebruikt het lichaam geen eiwitten voor energie, zodat eiwitten beschikbaar blijven voor de belangrijkere taak, die alleen eiwitten kunnen vervullen, namelijk het leveren van aminozuren als bouwstenen voor de eiwitsynthese voor weefsels, enzymen, hormonen, neurotransmitters enz.- koolhydraten hebben dus een eiwit sparend effect.
Voedsel kan alleen eiwitten, koolhydraten, vezels, vetten, mineralen en water bevatten, dus als je een dieet hebt zonder koolhydraten, waar vervang je dat dan door.
-
Als je de koolhydraten door eiwitten vervangt, zou het eiwitgehalte te hoog zijn. De meeste volwassen honden hebben 45 g eiwit nodig voor elke 1000 kcal in de voeding. Als de voeding aanzienlijk meer eiwitten bevat, zal de hond de overtollige aminozuren in de lever deamineren (afbreken voor energie) en vervolgens de bijproducten via de nieren uitscheiden, waardoor deze organen onder druk komen te staan.
-
Als je de koolhydraten zou vervangen door vet, zou dat het energieniveau verhogen, waardoor obesitas zou ontstaan.
-
Vezels kunnen ook niet dienen als vervanging voor koolhydraten, omdat een te hoog vezelgehalte (meer dan 5%) de verteringssnelheid kan beïnvloeden en kan leiden tot verdichtingsproblemen, vooral bij grote rassen.
-
As (mineralen) moet binnen een zeer smalle marge worden verstrekt.
-
Als je meer water toevoegt, wordt het eten slordig.
Koolhydraten stellen ons in staat passende hoeveelheden van alle andere voedingsstoffen te formuleren, aangezien de meeste honden een gematigd/hoog gehalte aan koolhydraten in de voeding zeer goed verdragen.
Het is ook goed te vermelden dat graanvrij niet betekent koolhydraatvrij. Veel graanvrij hondenvoer bevat koolhydraten uit ingrediënten als aardappel, zoete aardappel of erwten.
Zijn honden omnivoren of carnivoren?
De sleutel tot de steun voor graanvrije diëten is dat honden een gemeenschappelijke afstamming hebben met wolven en dus een carnivoor dieet van rauw vlees zonder koolhydraten moeten krijgen:
Een emotioneel aantrekkelijk idee - maar niet ondersteund door bewijs.
Honden hebben weliswaar een gemeenschappelijke voorouder met wolven en behoren beide tot de soort Canis lupus. Honden en wolven delen ook meer dan 99% van hun DNA, maar die 1% verschil is belangrijk. Er zijn 3 genveranderingen die de vertering en het gebruik van zetmeel door honden vergemakkelijken - wat van honden omnivoren maakt.
Hoe en wanneer domesticatie heeft plaatsgevonden is onbekend. Mensen kunnen wolvenpups hebben gevangen voor gebruik bij de bewaking en de jacht, of wolven werden aangetrokken door afval in de buurt van menselijke nederzettingen.
Wat het mechanisme achter de domesticatie ook moge zijn, als het eenmaal heeft plaatsgevonden, zal natuurlijke selectie hebben plaatsgevonden om honden in staat te stellen de verschillende middelen te gebruiken die beschikbaar zijn wanneer zij naast de mens leven.
Axelson et al 2013: Catalogiseerden de genetische veranderingen die betrokken zijn bij domesticatie door te zoeken naar verschillen tussen het genoom van 12 wolven en 60 honden van 14 verschillende rassen. Zij identificeerden 36 regio's van het genoom die honden onderscheiden van wolven. Negentien van die gebieden bevatten genen die een rol spelen bij de ontwikkeling of de werking van de hersenen, wat kan verklaren waarom honden vriendelijker zijn dan wolven. Ze vonden ook tien genen die honden helpen zetmeel te verteren en vetten af te breken.
Graanvrije voeding en de controverse over gedilateerde cardiomyopathie (DCM) bij de hond:
Er is veel geschreven over graanvrije voeding en de toename van gedilateerde cardiomyopathie (DCM) bij honden.
Er is echter geen bewezen verband tussen graanvrije diëten en gedilateerde cardiomyopathie.
In juli 2018 kondigde de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) aan dat het een onderzoek was begonnen naar meldingen van gedilateerde cardiomyopathie (DCM) bij honden die bepaalde voeders voor gezelschapsdieren aten, veel geëtiketteerd als "graanvrij", die een hoog aandeel erwten, linzen, andere peulzaden (peulvruchten), en/of aardappelen in verschillende vormen (heel, meel, eiwit, enz.) als hoofdingrediënten bevatten.
Er was aanzienlijke controverse en debat over de gegrondheid en juistheid van deze waarschuwing - onder meer over ongepaste beïnvloeding door adviseurs die banden hadden met fabrikanten van dierenvoeding die granen gebruiken. Uit gegevens van het Agentschap blijkt dat voor de eerste studie sommige dierenartsen de opdracht kregen om alleen gevallen van gedilateerde cardiomyopathie (DCM) in te dienen die betrekking hadden op graanvrije, "exotische" of "boutique" voeding voor gezelschapsdieren.
Eind september 2020 publiceerde de Food and Drug Administration (FDA) een update na onderzoek van een subset van ongeveer 150 honden met de diagnose DCM om mogelijke oorzakelijke en herstelfactoren te identificeren. De resultaten tonen aan dat DCM een multifactoriële kwestie is met potentiële variabelen zoals, maar niet beperkt tot, ras, leeftijd, gewicht, gastro-intestinale ziekte, atopie, infectie en meer.
De FDA merkte ook op dat veranderingen in het dieet niet noodzakelijk verantwoordelijk waren voor honden die gedeeltelijk of volledig herstelden, aangezien bijna alle honden ook werden behandeld met aanvullende taurine, farmaceutische geneesmiddelen (bv. pimobendane, ACE-remmers) en andere geneesmiddelen en/of supplementen.
In december 2022 kondigde de FDA aan dat zij niet van plan is verdere openbare updates over haar onderzoek naar DCM/graanvrij voeder voor gezelschapsdieren vrij te geven, tenzij er zinvolle nieuwe wetenschappelijke informatie voorhanden is.
Lopend onderzoek naar het mogelijke verband tussen graanvrije diëten en DCM heeft nog geen details opgeleverd over de pathofysiologie van de ontwikkeling van DCM bij honden. Momenteel is er nog geen onweerlegbaar bewijs voor een oorzakelijk effect van graanvrije voeding op zich op DCM bij honden.
Conclusie
Het staat vast dat de beweging van graanvrije voeding voor honden tot de verbeelding van eigenaars heeft gesproken en door veel fabrikanten van diervoeding in hun marketingmateriaal is gebruikt.
Het is belangrijk te zeggen, gezien de waarschuwing van de FDA, dat er geen sluitend bewijs is dat graanvrije voeding schadelijk is voor honden.
Maar het is ook zo dat er geen sluitend bewijs is dat granen een probleem zijn voor honden en dat graanvrije voeding noodzakelijk is. Granen leveren een geldige nutritionele bijdrage en worden over het algemeen door honden verdragen en kunnen dus veilig worden opgenomen in voeding.